وزارت بهداشت اعلام كرد؛
آمار عجیب حیوان گزیدگی در کشور
به گزارش آرایش عروس، مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت در گزارش های جداگانه ای، آخرین وضعیت برنامه جانوران زهرآگین، هاری و حیوان گزیدگی در سال 1402 در کشور را منتشر نمود.
به گزارش آرایش عروس به نقل از مهر و براساس اعلام وزارت بهداشت، آمار مارگزیدگی پارسال ۹ هزار و ۶۵۱ مورد بوده که ۹ نفر جان خویش را از دست داده اند همینطور ۶۳ هزار و ۷۶۰ نفر مورد عقرب گزیدگی قرار گرفته و در این حوزه هم ۶ نفر قربانی شدند. مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت همینطور اعلام نمود که پارسال ۳۸۶ هزار و ۵۲۱ مورد حیوان گزیدگی در کشور گزارش شده که از این تعداد، ۱۸ مورد دچار هاری شده اند. با عنایت به تقویت سیستم مراقبت و گزارش دهی موارد حیوان گزیدگی و به موازات آن افزایش موارد هاری حیوانی در ۲۰ سال قبل در کشور، آمار موارد حیوان گزیدگی از ۲۳ هزار و ۶۲۵ مورد (با میزان بروز ۵۶ مورد در صد هزار نفر جمعیت) در سال ۱۳۶۸ به ۳۸ هزار و ۶۵۲۱ مورد (با میزان بروز ۴۵۳ در صد هزار نفر جمعیت) در سال ۱۴۰۲ افزایش پیدا کرده که با اقدامات بموقع (ارجاع به مراکز مجهز شستشو و واکسیناسیون) نسبت موارد هاری انسانی به میزان بروز حیوان گزیدگی (به عنوان یکی از شاخصهای مهم مراقبت حیوان گزیدگی) کاسته شده است. تمام عقرب ها سمی نیستند عقرب گزیدگی از معضلات بهداشتی درمانی خیلی از مناطق دنیاست. مسمومیت با سم عقرب یکی از فوریت های پزشکی تهدید کننده بخصوص در کودکان کمتر از ۶ سال است اما مرگ و میر عقرب زده در سنین بالاتر هم مشاهده می شود. سالانه حدود ۱.۲ میلیون گزش در دنیا اتفاق می افتد که باعث مرگ سه هزار و ۲۵۰ نفر می شود. با عنایت به این که تمام عقرب ها سمی نیستند ولی وحشت از آنها سبب می شود که درمان های اضافی برای صدمه دیده صورت گیرد. بیشتر از یک هزار و ۵۰۰ گونه عقرب در دنیا شناسایی شده اند که فقط ۲۵ گونه آنها از لحاظ سلامت عمومی اهمیت دارند. در ایران از ۵۰ گونه موجود، ۷ گونه حائز اهمیت هستند. علاوه بر اهمیت درمان عقرب گزیدگی که در این روند نوع عقرب، زمان نیش زدن (شب یا روز)، محل نیست در بدن، سن بیمار (مرگ و میر در کودکان زیر ۱۰ سال بیشتر است)، زمان سپری شده تا رساندن بیمار به مرکز درمانی و وجود علایم سیستمیک مانند تشنج، همولیز شدید، تورم شدید ناحیه سر و گردن، عوامل تعیین کننده هستند، جلوگیری از عقرب گزیدگی هم اهمیت بسیار زیادی دارد. مهمترین نکات در جلوگیری از عقرب گزیدگی مهم ترین بخش جلوگیری از عقرب گزیدگی، آگاهی دادن و آموزش همگانی در مورد عقرب ها و راه های جلوگیری از صدمه های بوجود آمده توسط این جانوران و راه های مبارزه با آنهاست. خانه های قدیمی محل زندگی عقرب ها هستند ازاین رو باید نسبت به نوسازی آنها اقدام نمود و اگر این کار ممکن نبود، دست کم باید کم باید سوراخ ها و شکاف های دیوارها را پوشاند. احتیاط در پوشیدن لباس و کفش در مناطق عقرب خیز از نکات مهم پیشگیری است چونکه عقرب ها امکان دارد بین لباس ها یا داخل کفش ها سکونت کنند و هنگام پوشیدن لباس یا کفش، فرد را نیش بزنند. موارد گوناگونی از عقرب زدگی هنگام پوشیدن لباس یا کفش دیده شده که با علایم سیستمیک به بیمارستان آورده شده و حتی نوزاد چهار روزه ای به دلیل وجود عقرب در قنداق، گرفتار عقرب گزیدگی شده و در بیمارستان فوت کرده است. استفاده از تخت های بلند و پایه دار و گذاشتن پایه های تخت در قوطی یا ظرف محتوای آب تا از بالا رفتن عقرب از تخت جلوگیری شود. بهتر است کشاورزان و کارگران هنگام برداشتن سنگ و آجر و کار در کشتزارها، دستکش ضخیم به دست داشته باشند. پیشگیری از فرو بردن دست بخصوص کودکان در لانه های پرندگان، احتیاط در بیرون آوردن میوه از صندوق های میوه که از مناطق عقرب خیز به سایر مناطق برده می شوند، از دیگر نکات مهم در این حوزه است. ماکیان بخصوص مرغ و خروس علاقه خاصی به عقرب ها دارند، با مهارت آنها را شکار کرده و می بلعند و هیچ صدمه ای هم به آنها وارد نمی شود ازاین رو میتوان در مناطق عقرب خیز از پرورش ماکیان برای از بین بردن عقرب ها استفاده نمود. برای از بین بردن عقرب ها بهتر است نزدیک محل زندگی عقرب ها یک گونی خیس گذاشته شود تا به دلیل خنک بودن زیر گونی جمع شوند. نخاله ها و باقی مانده های ساختمانی به علت ایجاد فضای مناسب برای لانه کردن عقرب ها در منزل نگهداری نشود. در نهایت مهم ترین نکته جلوگیری از عقرب زدگی، عرضه هشدارها و اطلاعات به جامعه در رابطه با نحوه جلوگیری از عقرب زدگی است این هشدارها را میتوان از راه رسانه های عمومی، پمفلت، مراقبان سلامت، پزشکان و تمام اشخاصی که با بهداشت و سلامت جامعه سر و کار دارند، منتقل کرد. در ایران راسته مارها، ۷ خانواده و در مجموع ۷۲ گونه (۳۶ گونه خشک زی و ۹ گونه دریایی در آب های جنوب کشور) را شامل می شوند. به صورت کلی مارهای ایران به سه گروه غیر سمی، نیمه سمی و سمی تقسیم می شوند که تا کنون ۳۶ گونه غیر سمی، ۸ گونه نیمه سمی و ۲۵ گونه سمی و همینطور ۱۰ گونه مار سمی دریایی در خلیج فارس و دریای عمان شناسایی شده اند. مارهایی که در بخش بزرگی از ایران یافت می شوند از گونه های بیابان زی هستند. از میان این گونه ها میتوان به گرزه مار، مار جعفری، شاخ دار، کفچه مار، یله مار، طلحه مار، آلوسر، افعی پلنگی، کور مار، مار درفشی، شترمار و کوتوله مار اشاره نمود. در نواحی خشک و بیابانی ایران، تعداد گونه ها خیلی محدود است. در واقع فقط ۵ گونه از مارهای سمی و ۱۴ گونه از مارهای غیر سمی که در ایران زاد و ولد می کنند، مختص نواحی خشک و گرم هستند. ایران نسبت به مساحتش زیستگاه های فراوان و شایان توجهی برای مارها دارد این تنوع قابل توجه در گونه های مار به دلیل وضعیت خاص جغرافیایی ایران است شاید بتوان گفت مارهای ایران اصولاً به مناطق دیگر جغرافیایی تعلق داشته و در آن مناطق تکمل یافته و سپس به قسمتهایی از ایران کوچ کرده اند که شرایط مناسب تری برای زیست آنها داشته است. ۶ گونه از مارهای سمی و ۱۱ گونه از مارهای غیر سمی که در دشت ها و جنگل های نسبتاً خنک ناحیه خزر و آذربایجان یافت می شوند به مناطق وسیع جنگلی و استپ های مرطوب اروپای معتدل و آسیا تعلق دارند. علائم، نشانه ها و جلوگیری از مارگزیدگی علایم و نشانه های بالینی مارگزیدگی به مواردی همچون گونه، جنسیت، جثه، محل جغرافیایی و مقدار سم تزریقی مار و از طرفی سن، وزن، وضعیت سلامتی، سابقه بیماری های قبلی، محل گزیدگی و نشانه های موضعی بستگی دارد. علایم و نشانه های عمومی مارگزیدگی هم شامل تهوع، استفراغ، سردرد، احساس کسالت، ضعف، گیجی، درد شکمی، اسهال، کلاپس و تشنج بخصوص در کودکان، افت فشارخون،، تب در مارگزیدگی و تاکیکاردی و برادیکاردی است. برای جلوگیری از مارگزیدگی رعایت اصول ساده و پایه، راهگشاست. در ایام گرم، هنگام حضور و قبل از ورود به مکانهای خنک و سایه دار مانند شکاف کوه ها، غارها، سنگ های کنار چشمه و زیر شاخه درختان باید از نبود مار مطمئن شوید. در حین راه رفتن میان علف های بلند حتما باید با دقت زیر پا را پایید و با استفاده از یک چوب دستی یا عصا و کشیدن آن به زمین و ضربه زدن به سنگ ها یا شخه های جلو، از وجود مار آگاه شوید. در خیلی از موارد، مارگزیدگی در ناحیه زانو به پایین اتفاق می افتد ازاین رو هنگام گذر از مناطق احتمالی زیستگاه مار با پوشیدن کفش های مناسب مانند چکمه و پوتین و جوراب های ضخیم از ناحیه زیر زانوی پای خود محافظت کنید. از دست بردن به زیر توده های سنگ یا داخل توده های علف اجتناب کنید چونکه در خیلی از موارد، آشیانه مارها در این نوع مکان هاست. در سفر و گردش در جنگلها، پارک ها یا کوهستان هایی که امکان دارد زیستگاه مار باشند، کوله پشتی و لباس ها را روی زمین رها نکنید. هنگام باردیگر پوشیدن کفش ها باید داخل آنها را به دقت وارسی کرد. در صورت اقامت در چادر در مناطق مارخیز باید همیشه در چادر بسته باشد و شب ها وسایل و بخصوص کفش ها داخل چادر باشند و اگر به ناچار برخی لوازم همچون کفش ها خارج از چادر ماند، حتما باید آنها را در داخل یک کیسه نفوذناپذیر قرار دهید. از دست زدن به مار سمی مرده بخصوص در ساعات اول مرگ آن باید پرهیز کرد چونکه خطر گزش رفلکسی در بعضی مارها تا ساعت ها بعد از مرگ وجود دارد. اوج فعالیت زمانی مارها بعد از تاریکی هواست که به شکار می پردازند ازاین رو هنگام پیاده روی در شب باید به دقت مراقب بود. در مناطق روستایی و کشاورزی اطراف خانه ها را از مکان هایی که برای مخفی شدن مارها مناسب می باشد، پاکسازی شود. شاخه های درختانی که در تماس با دیواره های خانه هستند و بوته های گل و گیاه در حیاط و اطراف خانه را باید کوتاه کرد. انبار نگهداری محصولات کشاورزی را باید دور از محل مسکونی ساخت. در نواحی خارج از شهر، بارندگی می تواند سبب خروج مارها از لانه و محل اختفای آنها شده و احتمال مواجهه با مارها و مارگزیدگی افزایش یابد. در هنگام رانندگی با وسایل نقلیه از زیرگرفتن عمدی مارهای در جاده خودداری شود چونکه این امر امکان دارد سبب زخمی شدن مار و افزایش ریسک حمله مار زخمی به عابرین پیاده شود. از طرفی احتمال این که مار به زیر وسیله نقلیه پیچیده و هنگامی که وسیله نقلیه متوقف است از سوراخ ها و منافذ کف آن خزیده و وارد خودرو شود، وجود دارد. سفارش می شود از نزدیک شدن و آوردن کودکان به نواحی مارخیز خودداری شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب